Dirk Serné (1816 – 1862), “deserterende” dragonder

door | 12 mei 2018

De teksten zijn door mij vertaald uit 19e eeuwse handschriften. Veel krulletters zijn lastig te lezen. Onderstaande zinnen lopen niet lekker en soms staan er haakjes tussen. Dit heeft met het vertalen te maken. Ik zal deze pagina steeds leesbaarder maken de komende periode.

Dirk Serné is de zoon van Maria Serné en zeer waarschijnlijk van Pieter Verveen. Dirk werd geboren in Haarlem op 17 mei 1816 aan de Scheepmakersdijk (wijk 1 no. 174). Hij werd bij de burgerlijke stand aangegeven door de vroedvrouw Albertina Lasschuit. Zij verklaarde dat de moeder de naam en toenaam wil geven: Dirk Serné. Getuigen bij de geboorteaangifte zijn Pieter Verveen (!) en Lodewijk Lasschuit.

Volkstelling 1829
Bij de Volkstelling van 1829 woont Dirk in de Lange Heerestraat (wijk 6 no. 501). Hij is dan 12 jaar oud en woont samen met zijn moeder Maria (46 jaar), zij broer Hendrik (14 jaar) en zusje Johanna (2 jaar). Zijn oudere zus Maria (20 jaar) en oudere broer Pieter (18 jaar) worden niet vermeld. Zij woonden dus toen al niet meer thuis. Opmerkelijk detail is dat als achternaam bij Dirk, zijn broer Hendrik en zusje Johanna, “Verveen” staat vermeld. Zijn vader Pieter Verveen is in 1827 overleden.

Keuring militaire dienst 1835
In 1835 wordt Dirk gekeurd voor de militaire dienst. Hij is dan 19 jaar oud en werkt als koffiehuisknecht. In het militaire stamboek staat dat de vader onbekend is. Hier vinden we ook een beschrijving van Dirk. Hij is 1,56 meter lang, heeft een rond aangezicht en voorhoofd, lichtblauwe ogen, brede neus en kleine mond, ronde kin en blond haar.

Het 6e regiment infanterie (1835 – 1843)
Dirk meldde zich op 22 januari 1835 als vrijwilliger bij het 6e regiment infanterie (17e afdeling). Hij begon zijn loopbaan als tamboer. Vervolgens werd hij hoornblazer, fuselier, soldaat en korporaal. Op 31 maart 1843 kreeg hij eervol ontslag wegens beëindiging van zijn contract.

Het 1e regiment lanciers (1843 – 1845)
Dirk meldde zich op 20 juli 1843 als vrijwilliger, kort na zijn vertrek bij het 6e regiment infanterie, bij het 1e regiment lanciers. Hij kreeg bij zijn aanmelding fl. 20 handgeld. Zijn contract zou 6 jaren duren. Dirk werd echter vanaf 6 oktober 1845 als vermist opgegeven uit het garnizoen van Tilburg. Op 3 november 1845 wordt hij afgevoerd bij het 1e regiment lanciers als deserteur.

Periode 1845 – 1851
In de periode 1845 – 1851 verbleef Dirk op een onbekende plek. Hij was gedeserteerd en bij zijn arrestatie wordt vermeld dat hij in Afrika verbleef. Is dit echt geweest? Dit zal nog moeten worden uitgezocht.

Dirk de deserteur (1851 – 1852)
Op 13 november 1850 wordt Dirk gearresteerd. Hij wordt gevangen gezet in Tilburg. Bij zijn gegevens staat vermeld, dat zijn laatste verblijfplaats Afrika is. Hij zou korporaal zijn bij het 4e eskadron van het 1e regiment lanciers. Een dag later wordt hij overgebracht naar de gevangenis van Den Bosch.

Bij het 4 regiment dragonders op den 19 maart 1851 door de krijgsraad in Noord Brabant [aan] het korps gerenvoijeerd zijnde bij vonnis van dezelve [dd] 5 december 1850 ingegaanden 16 december 1850 veroordeeld tot degradatie, vijfentwintig rietslagen, [opmis] der kokarde gedurende zes maanden en drie maanden detentie ter zake van eerste desertie in tijd van vred[ig] en het vervreemden van grooteen kleine [monstering= stukken].
Bij Z:M: besluit van den 20 februarij 1851 No. 12 kwijtschelding verleend van de straf van rietslagen […}: van […] op 22 mei 1851 no. 21 B pers. en militair zaken

Het 4e regiment dragonders (1852)
Op 7 april 1852 wordt Dirk aangenomen als cavalerist bij het 4e regiment dragonders. Het 4e regiment dragonders werd in 1849 geformeerd uit het 1e Regiment Lanciers en het op te heffen 2e Regiment Lanciers. In 1867 werd dit regiment omgezet in het 4e Regiment Huzaren.

Vertrek naar Oost Indië (1852)
Op 7 april 1852 is Dirk overgegaan naar het koloniaal werf depot met een nieuwe verbintenis in te gaan met de dag van intekening naar de overzeese bezittingen bestemd voor het wapen der cavalerie in Oost Indië ingevolge dispensatie van het [..] dd 27 maart 1852 no. 19 B. Op den 21 april 1852 overgegaan aan boord van het schip Fop Smit bestemd naar Oost-Indië. Op 23 april 1852 vertrok het schip vanuit Hellevoetsluis. Dirk zou Nederland nooit meer terugzien.

Periode in Nederlands-Indië (1852 – 1862)
In de periode 1852 – 1862 verbleef Dirk in Nederlands-Indië. In de Regeerings Almanak voor Nederlandsch-Indië van het jaar 1863 wordt vermeld dat de militair Dirk Serné op 27 september 1862 te Weltevrede, Batavia is overleden. Hij is dan 46 jaar oud en opgeklommen tot adjudant onderofficier. In zijn militaire stamboek staat vermeld dat Dirk een Bronzen Medaille heeft ontvangen. Tevens staat vermeld dat de waarde van zijn nalatenschap onbekend is, en dat zijn weduwe in Oost-Indië deze aanvaardt.

Dirk is op 15 juli 1858 in Batavia getrouwd met de inlandse vrouw Martha. Vermeld wordt dat Martha een “christenvrouw” is, vroeger genaamd “Ketjil”. Het is niet bekend of ze samen kinderen hadden.